Integrity and credibility in black and white – the photographs of Ann Christine Eek
- by Sølvi Bennett Moen, Art Historian, specialized in Photo History, Oslo - for the exhibition at the Gallery of the Ministry of Culture (Qafa), Prishtina, Kosovo, December 2019 – January 2020.
Ann Christine Eek was born in Falun, Sweden, in 1948. She grew up in an ordinary middleclass family, and could easily have become a renowned skier instead of a professional photographer. A possible inspiration was her father, a keen amateur photographer, obsessed by nature and always carrying a camera around. Eek moved to Stockholm, and started her education as a photographer under Christer Strömholm at Fotoskolan in 1968, a year of political awakening and upheaval. Strömholm, internationally renowned for his intimate black and white street photography, and portraits of outsiders, had many of Scandinavia´s finest photographers educated at his school.
Although Strömholm did not emphasise the photographic technique, he taught his students to be aware of their own fears when photographing, explore the borders of their minds, stay close to their motifs, and take responsibility for their work. To become “photographers and fellow human beings”, ruthlessly searching for credibility. Working as a teacher at Fotoskolan after graduating, Eek has kept her integrity throughout her entire career, whether she photographs misty, Swedish landscapes or documents lives among Albanians. She is a brilliant photographer: she studies, investigates, and writes, and has debated, and written critique of other photographer´s exhibitions.
Ann Christine Eek was from 1969-79 part of the freelance-group SAFTRA, doing mainly photojournalism and documentary photography. The group brought together photographers who engaged in politically and socially concerned photography, operating a non-commercial picture agency. One of Eek’s first projects to become a book, and several exhibitions, was Work - don´t wear yourself out! from 1974, in cooperation with two writers. Considering the superfluous images of women in media, and partly motivated by the emerging feminism of the seventies, Eek worked closely with nine women, documenting their everyday lives as honestly as possible, and exposing the double burden of being a working mother. Inspired by the American photographer W. Eugene Smith and his work Nurse Midwife, she stayed close to her subjects, following them at work and at home, around the clock, always with respect for and in collaboration with them, to reveal the unglamorous reality of women’s hardship.
Eek first visited Kosovo in 1976, and stayed for almost seven weeks in the village Isniq, together with the late anthropologist Berit Backer (1947-1993), who, as the first foreigner, had received permission to do fieldwork in Kosovo in 1974-1975. With plans to make a book about the disappearing traditional village life, Backer and Eek made a short documentary film based on still photographs. For this reason, Eek took many thousand photographs, in colour and black and white. They had no access to the closed men’s world, but concentrated the project on the stories of five village women. Although she hardly spoke any Albanian, the women quickly accepted her, soon overlooking her presence. This gave her the possibility to move around unnoticed, to photograph the women always working, at home and in the mountains, baking bread, cooking, knitting, weaving, caring for the children, and tending to crops and livestock. Today a documentation of historic importance, recollecting a vanished culture, Eek shows us what everyday village life looked like in Kosovo in 1976, through the narratives of the women who invited her into their homes. In 2020, she will publish this story, as the book “Albanian Village Life – Isniq, Kosovo 1976”.
After she moved to Oslo in 1980, married, and had children, Eek worked for 33 years as a photographer at the Ethnographic Museum, later Museum of Cultural History, giving her financial security for her growing family, and teaching her more technically advanced photography. She extended her use of 35mm film to 4x5 large format cameras, which literally widened her perspective, allowed her to capture her childhood´s landscapes, and brought her back to what initially interested her about photography - the perception of light. She still works within the borders of black and white, today with digital cameras, using the palette of greys to colour her images, in the search for strong visual expressions. With a reputation as a good and meticulous printer, she always printed her own analogue photographs, until 2005. Today she works with digital prints, although still seeking the look and feel of a nice baryta print, choosing papers that closest resembles the analogue prints she once loved to work with.
Eek has later returned to Kosovo, and Albania, to document everyday life of the Albanians, and her study of the history of the Balkans made her even more involved. During the nineties, it was too dangerous to travel to Kosovo, but Eek revisited the region on many occasions, and Kosovo after the 1998-1999 war.
Although her hands are wary, her eyes still see photographs and motifs everywhere. Her latest solo exhibit was in Oslo in 2015, but she has also participated in several large group shows at main institutions in Norway and Sweden. She continues to work in black and white, consciously observing and crossing borders to make us see what she sees, or how: Photography is terribly fascinating, it is physically demanding but mentally very satisfying.
Curriculum Vitae
Ann Christine Eek, photographer, born 1948 in Falun, Sweden, lives in Oslo, Norway
Education: 1967 Studentexamen (Secondary School Examination), Falun 1968-1969 studies in art- and film history at the University of Stockholm 1968-1971 Strömholm’s Photo School, Stiftelsen Kursverksamheten, University of Stockholm
Work Experience: 1971, 1973 Teacher at Strömholm’s Photo School, Stiftelsen Kursverksamheten, University of Stockholm 1971-1982 Freelance photographer (1969-79 member of SAFTRA group, Stockholm); photo- journalism, documentary, theatre- and landscape photography, illustrator; affiliated with Mira Picture Agency, Stockholm in 1979-1991, and Samfoto Picture Agency, Oslo in 1991- 2013 1970 - - Lectures for various audiences, on photographic subjects and projects 1972 - - Freelance writer with articles, photo-historic essays, reviews of books and exhibitions for Norwegian and Swedish newspapers, magazines and books 1982-2015 employed by Ethnographic Museum, University of Oslo, from 1999 part of Museum of Cultural History, UiO: Photographer, editor, and illustrator of catalogues and books, photo archivist, and photo historian. 2016 Retired, to work with private projects
Books: 1974 Arbeta - inte slita ut sig! (Work – don’t wear yourself out!) - documentation of the double role of career women. Text: Kajsa Ohrlander and Ann Mårtens, Stockholm (SE) 1977 Växelbruk (Rotation of Crops), illustrating poems and texts by poet Siv Arb, Stockholm (SE) 1989 Nordiska landskap (Nordic Landscapes), Eight Nordic landscape photographers, Stockholm 2004 Kulturhistorier i sentrum (Focus on Cultural histories), one of three editors, Museum of Cultural History, University of Oslo (NO) 2014 Among Unknown Tribes – Rediscovering the Photographs of Explorer Carl Lumholtz, - one of five authors, editor: Bill Broyles, University of Texas Press, Austin, Texas (US) 2021 Albanian Village Life, Isniq, Kosovo 1976, Tira Books, Gothenburg (SE)
Stipends/Grants: 1975-2020 Recipient of several government bursaries and other scholarships in Sweden and Norway; as a photographer, artist, and writer
Separate exhibitions (selection): 1975-1978 Arbeta - inte slita ut sig! (Work – do not wear yourself out!) Stockholm, Malmö etc (SE), Oslo (NO) 1980 Minnesbilder (Memorial Images), Galleri Camera Obscura, Stockholm, Fotografier (Photographs), Falun and Umeå (SE) 1984 Landskap 1967-82 (Landscapes 1967-1982), Stockholm, Örebro and Lund (SE) 1987 Ann Christine Eek, Preus Museum, Horten (NO) 1988-1993 Min barndoms landskap (Landscape of my Childhood), Moderna Museet, Stockholm, plus various galleries in Copenhagen (DK), Oslo (NO), and Sweden 1991 Albanske tradisjoner (Albanian Traditions), Ethnographic Museum, Univrsity of Oslo. 1999-2000 Det var en gång en by som hette Isniq (Once there was a village called Isniq), Trollhättan, Göteborg (SE) & 2003 House of Photography, Oslo (NO) & University Library, Prishtina, Kosovo 2004 Betraktelser av ljus (Perceptions of Light), Preus museum, Horten (NO) & 2008 Dalarnas museum, Falun (SE) 2013 Curator of Møter mennesker imellom - Carl Lumholtz fotografier fra Mexico 1890-1910 (People meeting people – Carl Lumholtz’ Photographs from Mexico 1890-1910), Museum of Cultural History, University of Oslo (NO), and other places 2015 Fotografisk fyrtårn (Photographic Lighthouse), Kafe Celsius, Oslo (NO)
2019 Albanian Village Life, - Isniq, Kosovo 1976/Jeta në fshatin shqiptar – Isniq, Kosovë 1976, Gallery of Ministry of Culture (Qafa), Prishtina, Kosovo
Group shows (selection): 1970-2000: Various groups shows in Sweden, Norway, England, Netherlands, Italy etc.. 1977 Saftra group, Rencontres International de la Photographie, Arles, France. 1989 Fotografi 150 år (Photography 150 years), Photographic Museum, Stockholm (SE). 1993 Camera Natura, Hasselblad Centre, Gothenburg (SE). 2005-2007 Konstfeminism (Art Feminism), Dunkers Kulturhus, Helsingborg, Liljevalchs, Stockholm (SE) , plus others 2009 Åter till verkligheten (Reality Revisited), Moderna Museet, Stockholm (SE) 2011 Bildet forteller (The Picture Tells), Preus Museum, Horten (NO) 2014 Mellan verkligheter (Between realities), Hasselblad Centre, Gothenburg and Dunkers, Helsingborg (SE) 2014 Ett sätt att leva (A way of life), Moderna Museet, Malmö and Stockholm (SE) 2015 Land möter vatten (Land meets water), Artipelag, Stockholm (SE) 2015 Framing bodies, Hasselblad Center, Gothenburg (SE) 2018 A WAY AWAY, Landskrona Museum, Landskrona, & 2019, Ethnographic museum, Stockholm (SE)
Represented in collections: Biblioteque Nationale, Paris, Moderna Museet, Stockholm (SE), Norwegian museum of photography/Preus Museum, Horten (NO), Hasselblad Centre, Gothenburg (SE), and private collections
31 May 2021
Integriteti dhe kredibiliteti, bardhë e zi – fotografitë e Ann Christine Eek
- nga Sølvi Bennett Moen, historiane e artit, e specializuar në histori të fotografisë, në Oslo, per ekspoziten në Galeria e Ministrisë së Kulturës (Qafa), Prishtinë, Kosovë - dhjetor 2019 - janar 2020.
Ann Christine Eek ka lindur në Falun të Suedisë në 1948. Është rritur në një familje të zakonshme të klasës së mesme dhe lehtë do të mund të ishte bërë skijatore në vend se të bëhej fotografe profesionale. Një inspirim i mundshëm i saj duket të ketë qenë babai i saj, një fotograf i vëmendshëm amator, i obsesionuar me natyrën dhe gjithnjë me fotoaparat rreth qafës. Në vitin 1968, Eek u shpërngul në Stokholm ku filloi shkollimin e saj për fotografe nën mbikqyrjen e Christer Strömholm në Fotoskolan, vit ky i ringjalljes dhe përmbysjeve politike. Strömholm, i njohur ndërkombëtarisht për fotografinë e rrugës bardh e zi dhe portretet e të huajve, në shkollën e tij kishte edukuar fotografët më të mirë të Skandinavisë.
Edhe pse Strömholm nuk vënte theks në teknikën e fotografisë, ai kishte mësuar studentët e vet të jenë të vetëdijshëm për frikërat e tyre derisa fotografojnë, të eksplorojnë kufijtë e mendjeve të tyre, të qëndrojnë afër motiveve të tyre dhe të marrin përgjegjësi për punën e tyre. Për t’u bërë kështu fotografë dhe qenie njerëzore duke kërkuar pamëshirshëm kredibilitet. Duke punuar si mësimdhënëse në Fotoskolan pas diplomimit, Eek ka mbajtur integritetin e saj përgjatë gjithë karrierës, qoftë duke fotografuar pejsazhet e mjegullta suedeze apo dokumentuar jetën ndër shqiptarë. Është një fotografe e shkëlqyeshme: ajo studion, hulumton dhe shkruan, merr pjesë në debate dhe ka shkruar kritikë për ekspozitat e fotografëve tjerë.
Në periudhën 1969-79, Ann Christine Eek ishte pjesë e grupit të fotografëve të pavarur SAFTRA, të cilët kryesisht merreshin me fotografi gazetareske dhe dokumentare. Ky grup kishte mbledhur fotografë të angazhuar në fotografinë e preokupuar me çështje politike dhe sociale, duke funksionuar si agjenci fotografike jo-komerciale. Një nga projektet e Eek (që do të bëhej libër) dhe shumë ekspozitave, ishte: Puno – mos e harxho veten (anglisht: Work – don’t wear yourself out), e vitit 1974, në bashkëpunim me dy shkrimtarë. Duke marrë parasysh imazhet e ekzagjeruara të femrave në media, pjesërisht të motivuara nga feminizmi i shprehur në vitet e 70-ta, Eek punoi për së afërmi me nëntë gra, duke dokumentuar jetërat e tyre të përditshme me sinqeritetin më të madh të mundshëm pëmes ekspozimit të barrës së dyfishtë duke qenë nëna dhe në marrëdhënie pune. Inspiruar nga fotografi amerikan W. Eugene Smith dhe vepra e tij Infermierja Mami, Eek ka qëndruar afër subjekteve të saj, duke i përcjellur ato në punë dhe shtëpi, gjatë gjithë kohës, gjithnjë me respekt dhe në bashkëpunim me to, për të shpërfaqur realitetin jo-glamuroz të vuajtjeve të grave.
Eek vizitoi për herë të parë Kosovën në vitin 1976 dhe qëndroi atje për gati shtatë javë në fshatin Isniq, bashkë me antropologen Berit Backer (1947-1993), të cilës, si e huaj e parë, i ishte dashur të merrte leje për të punuar në Kosovë për periudhën 1974-1975. Duke planifikuar të bëjnë një libër rreth zhdukjes së jetës tradicionale në fshat, Becker dhe Eek punuan një dokumentar të shkurtër të bazuar në fotografi. Për këtë arsye, Eek bëri disa mijëra fotografi në kolor dhe bardh e zi. Ato nuk kishin qasje në botën e mbyllur të meshkujve por kishin koncentruar projektin në tregimet e pesë grave të fshatit. Edhe pse Eek nuk fliste shqip, gratë shpejt e pranuan atë, duke mos u vënë në siklet nga prezenca e saj. Kjo marrëdhënie i mundësoi Eek të lëvizte e pavërejtur, të fotografonte gratë gjithnjë duke punuar, në shtëpi apo në bjeshkë, duke pjekur bukë, zier, thurur, endur në vek, duke u kujdesur për fëmijët dhe duke u kujdesur për të lashtat dhe bagëtinë. Sot, si dokumentim i një rëndësie historike, në kujtim të një kulture të zhdukur, Eek na tregon se si dukej jeta e përditshme në një fshat të Kosovës në vitin 1976, përmes narrativit të grave të cilat e ftuan në shtëpitë e tyre. Në 2020, ajo do të publikojë këtë histori në formë të librit “Jeta në fshatin shqiptar – Isniq, Kosovë 1976”.
Pasi u shpërngul në Oslo në 1980 dhe lindi fëmijët, Eek punoi për 33 vite si fotografe në Muzeun Etnografik, më vonë Muzeu i Historisë së Kulturës, duke i dhënë kështu asaj siguri financiare për rritjen e familjes së saj dhe në anën tjetër duke e mësuar atë më shumë për aspektet teknike të avancuara të fotografisë. Ajo zgjeroi punën e saj duke përdorur filmat e formatit 35 mm në aparatet e formatit të madh fotografik 4x5, përvojë kjo e cila në kuptimin e plotë të fjalës, e zgjeroi perspektivën e saj duke e lejuar të kapë pejsazhet e fëmijërisë së saj për ta kthyer prapa tek çfarë ishte interesimi fillestar i saj për fotografinë – perceptimi i dritës. Ajo ende punon brenda kufijve të teknikës bardh e zi, sot me fotoaparat digjital, duke përdorë paletë të së hirtës për të ngjyrosur imazhet e saja, në kërkim të shfaqjeve të forta vizuale. Me reputacionin e fotografes së mirë dhe të vëmendshme, ajo ka zhvilluar fotot e veta analoge deri në vitin 2005. Sot ajo punon me fotografi digjitale edhe pse ende në kërkim të ndjesisë së letrës baryta, duke zgjedhur letrat që më së afërmi i gjasojnë fotografive analoge të cilat ajo i donte dikur.
Eek është kthyer në Kosovë dhe Shqipëri për të dokumentuar jetën e përditshme të shqiptarëve. Ky studim i saj i historisë së Ballkanit e bëri atë edhe më të involvuar. Gjatë viteve të 90-ta, përderisa ishte bërë e rrezikshme të udhëtohej për në Kosovë, Eek vizitoi regjionin dhe Kosovën pas luftës së 1998-1999 në disa raste.
Edhe pse tash duart mund ta tradhtojnë, sytë e saj ende gjithkah shohin fotografi dhe motive. Ekspozita e saj e fundit personale u mbajt në Oslo në 2015, por ajo ka marrë pjesë në disa shfaqje të mëdha të përbashkëta në institucione kryesore të Norvegjisë dhe Suedisë. Ajo vazhdon të punojë me fotografitë bardhë e zi, me vetëdije duke vëzhguar dhe kaluar kufij për të na bërë ne të shohim atë që ajo sheh, apo për të na dëshmuar se si fotografia është tmerrësisht fascinuese, fizikisht kërkuese por mentalisht mjaft e kënaqshme.
Biografia Ann Christine Eek është lindur në Falun, Suedi, 1948. Nga 1980 jeton në Oslo, Norvegji
Edukimi: 1967 Studentexamen (Matura e Shkollës së Mesme), Falun 1968-1969 studion historinë e artit dhe filmit në Universitetin e Stockholmit 1968-1971 Strömholm’s Photo School, Stiftelsen Kursverksamheten në Universitetin e Stockholmit
Përvoja e punës:
1971, 1973 Mësimdhënëse në Strömholm’s Photo School, Stiftelsen Kursverksamheten në Universitetin e Stockholmit 1971-1982 Fotografe e pavarur (1969-79 anëtare e grupit SAFTRA, Stockholm); foto-gazetari, fotografi dokumentar, teatri dhe pejsazhe, ilustrime; e asociuar me Agjencinë Mira, Stockholm në 1979-1991 dhe me Agjencinë Samfoto, Oslo në 1991-2013 1970 - - Ligjëron për audienca të ndryshme rreth subjekteve dhe projekteve në fotografi 1972 - - Shkrimtare e pavarur me artikuj, ese foto-historike, kritikë librash dhe ekspozitash për gazetat norvegjeze dhe suedeze, revista dhe libra 1982-2015 e punësuar në Muzeun Etnografik, që nga 1999 është pjesë e Muzeut të Historisë të Kulturës në Universitetin e Oslos, si: fotografe, redaktore dhe ilustratore për katalogje dhe libra, arkiviste e fotove dhe historiane e fotove. 2016 E pensionuar, e angazhuar në projekte private
Librat: 1974 Arbeta - inte slita ut sig! (Work – don’t wear yourself out! / Puno – mos harxho veten), dokumentim i rolit të dyfishtë të grave me karrierë. Teksti: Kajsa Ohrlander dhe Ann Mårtens, Stockholm (SE) 1977 Växelbruk (Rotation of Crops/Rotacioni i të lashtave), ilustrim i poezive dhe teksteve të poetit Siv Arb, Stockholm (SE) 1989 Nordiska landskap (Nordic Landscapes/Pejsazhe nordike), Tetë fotografë nordik, Stockholm 2004 Kulturhistorier i sentrum (Focus on Cultural histories/Fokusi në histori kulturore) – një nga tre redaktorët, Muzeu i Historisë së Kulturës, Universiteti i Oslos (NO) 2014 Among Unknown Tribes - Rediscovering the Photographs of Explorer Carl Lumholtz (Among Unknown Tribes - Rizbulimi i fotografive të hulumtuesit Carl Lumholtz) – një nga pesë autoret, redaktore Bill Broyles,: University of Texas Press, Austin, Texas (US) 2021 Jeta në fshatin shqiptar – Isniq, Kosovë 1976, Tira Books, Gothenburg (SE)
Stipendiume/Grante: 1975-2020 Pranuese e disa bursave qeveritare dhe bursave tjera shkollore nga Suedia dhe Norvegjia, si fotografe, artiste dhe shkrimtare.
Ekspozita personale (seleksion): 1975-1978 Arbeta - inte slita ut sig! (Work – do not wear yourself out!/Puno – mos e harxho veten) – Stockholm, Malmö (SE), Oslo (NO), etc. 1980 Minnesbilder (Memorial Images/Imazhe memoriale), Galleri Camera Obscura, Stockholm, Fotografier (Photographs), Falun dhe Umeå (SE) 1984 Landscapes 1967-1982 (Pejsazhe 1967-1982), Stockholm, Örebro dhe Lund (SE) 1987 Ann Christine Eek, Preus Museum, Horten (NO) 1988-1993 Min barndoms landskap (Landscapes of my childhood/Pejsazhet e fëmijërisë time), Moderna Museet, Stockholm, dhe galeri të ndryshme në Kopenhagen (DK), Oslo (NO), dhe në Suedi 1991 Albanske tradisjoner (Albanian traditions/Traditat Shqiptare), Muzeu Etnografik, Universiteti e Oslos 1999-2000 Det var en gång en by som hette Isniq (Once there was a village called Isniq/Na ishte njëherë një fshat i quajtur Isniq), Trollhättan, Göteborg (SE) & 2003 House of Photography, Oslo (NO) & Biblioteka Universitare, Prishtinë, Kosovë. 2004 Betraktelser av ljus (Perceptions of Light/Perceptimet e dritës), Preus museum, Horten (NO) & 2008 Dalarnas museum, Falun (SE) 2013 Kuratore e Møter mennesker imellom - Carl Lumholtz fotografier fra Mexico 1890-1910 (People meeting people/Njerëzit duke takuar njerëzit – Fotografitë e Carl Lumholtz’ nga Meksiko 1890-1910), Muzeu i Historisë së Kulturës, Universiteti i Oslos (NO), dhe vende tjera 2015 Fotografisk fyrtårn (Photographic Lighthouse), Kafe Celsius, Oslo (NO) 2019 Jeta në fshatin shqiptar – Isniq, Kosovë 1976, Galeria e Ministrisë së Kulturës (Qafa), Prishtinë, Kosovë
Shfaqe grupore (seleksion): 1970-2000: Shfaqje të ndryshme grupore në Suedi, Norvegji, Angli, Holandë, Itali etj.. 1977 Grupi Saftra, Rencontres International de la Photographie, Arles, France. 1989 Fotografi 150 år (Photography 150 years/Fotografi 150 vjet), Muzeu i Fotografisë, Stockholm (SE) 1993 Camera Natura, Hasselblad Centre, Gothenburg (SE). 2005-2007 Konstfeminism (Art feminism/Feminizmi i artit), Dunkers, Helsingborg, Liljevalchs, Stockholm, dhe vende tjera (SE) 2009 Åter till verkligheten (Reality revisited/Realiteti i rivizituar), Moderna Museet, Stockholm 2011 Bildet forteller (The Picture tells/Fotografia tregon), Preus Museum, Horten (NO) 2014 Mellan verkligheter (Between Realities/Ndërmjet realiteteve), Hasselblad Centre, Gothenburg dhe Dunkers, Helsingborg (SE) 2014 Ett sätt att leva (A way of life/Mënyrë jetese), Moderna Museet, Malmö and Stockholm (SE) 2015 Land möter vatten (Land meets water/Toka takon ujin), Artipelag, Stockholm (SE) 2015 Framing bodies (Kuadrimi i trupave), Hasselblad Center, Gothenburg (SE) 2018 A WAY AWAY (Mënyrë e largët), Landskrona Museum, Landskrona (SE), & 2019, Muzeu Etnografik, Stockholm (SE)
E përfaqësuar në koleksionet: Biblioteque Nationale, Paris, Moderna Museet, Stockholm (SE), Muzeu norvegjez i fotografisë /Preus Museum, Horten (NO), Hasselblad Centre, Gothenburg (SE), dhe koleksionet private
31 mai 2021